Słupsk jest ważnym punktem na kolejowej mapie Polski, a jego stacja kolejowa jest jedną z największych w województwie pomorskim. Stanowi ona kluczowy węzeł komunikacyjny, w którym przecinają się dwie istotne linie kolejowe.
Linia kolejowa nr 202, łącząca Gdańska Głównego ze Stargardem, oraz linia nr 405, prowadząca z Piły Głównej do przystanku osobowego Ustka, krzyżują się w Słupsku. Ta lokalizacja znacząco poprawia dostępność transportową regionu.
Według klasyfikacji PKP, stacja w Słupsku nosi status dworca wojewódzkiego, co oznacza, że zatrzymują się tutaj wszystkie pociągi pasażerskie, które obsługują ten rejon. Z tego powodu stacja jest niezwykle ważna zarówno dla mieszkańców Słupska, jak i dla podróżnych odwiedzających ten teren.
Ruch pasażerski
Ruch pasażerski na stacji kolejowej w Słupsku odzwierciedla zmiany w transportach publicznych w Polsce. Analizując dane dotyczące liczby pasażerów oraz wymiany rocznej, można zauważyć ważne tendencje w tej kwestii.
Rok | Roczna wymiana | Pasażerowie na dobę | Lokalizacja w Polsce |
---|---|---|---|
2017 | 2 520 000 | 6 900 | 33 |
2018 | 1 350 000 | 3 700 | 61 |
2019 | 1 530 000 | 4 200 | 66 |
2020 | 1 100 000 | 3 000 | 58 |
2021 | 1 390 000 | 3 800 | 57 |
2022 | N/D | 6 000 | 61 |
W ciągu poszczególnych lat, stacja ta notowała różne poziomy frekwencji, które mogą wskazywać na zmiany w dostępności i jakości usług kolejowych, jak również na potrzeby mieszkańców oraz podróżnych.
Położenie i infrastruktura
Stacja kolejowa znajduje się w zachodniej części centrum Słupska, przy ulicy H. Kołłątaja 32, oddzielając śródmieście od osiedli wielkopłytowych, które powstały w latach 70. XX wieku. Dawniej główną arterię miasta zamyka ul. Wojska Polskiego, która znajduje się w pobliżu. Budynek dworca obsługuje ruch pasażerski, oferując trzy perony, z czego peron trzeci stanowi przedłużenie peronu drugiego i jest przeznaczony wyłącznie dla pociągów REGIO kierujących się do Ustki. Perony te są ze sobą połączone za pomocą przejścia podziemnego, co zapewnia wygodę pasażerów.
Naprzeciwko dworca pasażerskiego znajduje się stacja towarowa, co zwiększa funkcjonalność tego miejsca. Tory stacyjne zostały zelektryfikowane w 1988 roku, co znacznie poprawiło dostępność komunikacyjną. Warto dodać, że stacja dysponuje zarówno semaforami świetlnymi, jak i kształtowymi, co zwiększa bezpieczeństwo operacji kolejowych.
W ostatnich latach, w wyniku zmiany rangi Słupska jako ważnego węzła kolejowego, znaczna część infrastruktury stacyjnej przestała istnieć; zburzono dawne warsztaty ZNTK, a na ich miejscu wybudowano hipermarket Kaufland. Ponadto w początkach XXI wieku usunięto zabytkową lokomotywownię, która była architektonicznie wzorowana na pilskiej oraz wieże wodne. Dodatkowo, tzw. „mały dworzec”, który przed przeniesieniem stacji bliżej Śródmieścia obsługiwał ruch pasażerski, został zlikwidowany w 2011 roku.
Historia
Historia stacji kolejowej w Słupsku sięga drugiej połowy XIX wieku. Pierwsze połączenie kolejowe, które połączyło Słupsk z Koszalinem, uruchomiono 1 lipca 1869 roku. Wraz z tym wydarzeniem oddano do użytku nowoczesne zaplecze kolejowe oraz „mały dworzec”, który znajdował się na terenie dzisiejszych warsztatów zajmujących się naprawą wagonów. W późniejszych latach, otwierano kolejne połączenia. W 1870 roku dodano trasę do Gdańska, a w 1878 do Piły oraz Ustki. Już w 1894 roku linia kolejowa dotarła do Dębnicy Kaszubskiej, a w 1906 roku została przedłużona do miejscowości Budów. Odcinki wąskotorowe prowadzące do Smołdzina i Cecenowa zostały przekształcone na normalnotorowe w latach 1913-1933. Dzięki powyższym inwestycjom, Słupsk zyskał status istotnego węzła komunikacyjnego, szczególnie wyróżniającego się codziennymi połączeniami do Ustki.
W latach dwudziestych XX wieku na terenie Słupska powstała parowozownia z 24 stanowiskami, zapewniająca dwie obrotnice oraz budowa mająca kształt wachlarza. Choć po II wojnie światowej obiekt przystosowano do obsługi spalinowozów, niestety wkroczenie Armii Czerwonej miało negatywne konsekwencje dla lokalnej kolei. Żołnierze radzieccy dokonali demontażu sieci kolejowej do Budowa oraz Smołdzina, a także zniszczyli drugi tor na linii Słupsk-Lębork. Dworzec kolejowy w Słupsku ucierpiał w wyniku zniszczeń i nigdy nie został odbudowany w swojej pierwotnej formie.
Pomimo tego, już 27 maja 1945 roku, zaledwie trzy miesiące po zajęciu Słupska, przywrócono połączenia pasażerskie z Lęborkiem, a następnie z innymi miastami takimi jak Ustka, Koszalin czy Piła. Dzięki zachowanej części infrastruktury, miasto nie straciło znaczenia jako węzeł kolejowy. W 1975 roku powołano Dyrekcję Rejonową Kolei Państwowych, która w 1983 roku została przekształcona w Rejon Przewozów Kolejowych. Kolejne zmiany organizacyjne miały miejsce w 1991 roku, kiedy to utworzono Zakład Przewozów Pasażerskich, a nowy budynek dworca oddano do użytku.
Jednak koniec lat dziewięćdziesiątych XX wieku przyniósł spadek znaczenia Słupska jako węzła komunikacyjnego. W 1997 roku zlikwidowano Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, a dwa lata później rozformowano Zakład Przewozów Pasażerskich. Stacja wraz z wagonownią została podporządkowana Pomorskiemu Zakładowi Przewozów Regionalnych. Zmiany organizacyjne miały również miejsce po 2000 roku, kiedy lokomotywownia została przejęta przez Zakład Taboru w Gdyni, co skutkowało jej faktyczną likwidacją. Od 2008 roku przy ulicy Grunwaldzkiej funkcjonują jedynie warsztaty naprawcze wagonów.
W 2009 roku podjęto decyzję o likwidacji kluczowych połączeń dalekobieżnych, w tym tras łączących Słupsk z Warszawą oraz Poznaniem, jednak w wyniku protestów mieszkańców, plany te zostały wycofane. Od 2007 roku do Słupska docierają pociągi trójmiejskiej SKM, które zastąpiły Przewozy Regionalne na trasie Trójmiasto-Słupsk. Od 2015 roku w sezonie letnim w rozkładzie jazdy znalazł się pociąg „Słoneczny” organizowany przez Koleje Mazowieckie, który kursuje z Warszawy do Ustki.
Warto dodać, że od 10 grudnia 2017 roku pociągi trójmiejskiej SKM przestały kursować na odcinku Lębork – Słupsk. Obecnie, w dniu 15 kwietnia 2024 roku, rozpoczęto rozbiórkę starego dworca w celu przygotowania terenu na nowy obiekt dworcowy, którego otwarcie planowane jest na rok 2026. Równocześnie trwają prace nad budową drugiego toru na linii kolejowej nr 202 oraz nad przebudową układu torowego stacji.
Połączenia lokalne całoroczne
Połączenia lokalne dostępne przez cały rok z dworca kolejowego w Słupsku obejmują następujące atrakcyjne destynacje:
- Gdynia Główna,
- Olsztyn Główny,
- Tczew,
- Elbląg,
- Malbork,
- Bydgoszcz,
- Koszalin,
- Białogard,
- Szczecin Główny,
- Miastko,
- Szczecinek,
- Ustka.
Każda z tych lokalizacji oferuje bogate możliwości do zwiedzania oraz użytkowania usług lokalnych.
Pozostałe obiekty w kategorii "Obiekty związane z transportem i komunikacją":
Słupsk Północny | Lądowisko Słupsk-Szpital | RTON SłupskOceń: Słupsk (stacja kolejowa)