Parafia Ewangelicko-Augsburska Świętego Krzyża w Słupsku

Zbory

Parafia Ewangelicko-Augsburska Świętego Krzyża w Słupsku jest znaczącą instytucją religijną, która wchodzi w skład Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Rzeczypospolitej Polskiej. Należy do diecezji pomorsko-wielkopolskiej, co podkreśla jej lokalne znaczenie. Co wyróżnia tę parafię, to jej status jako jednej z nielicznych dwujęzycznych parafii ewangelickich w Polsce.

W roku 2021 parafia ta odnotowała 220 wiernych, co świadczy o jej aktywności i zaangażowaniu w życie duchowe swojej społeczności. Działa tutaj szereg inicjatyw mających na celu integrację zarówno językową, jak i kulturową, tworząc w ten sposób przestrzeń dla różnych grup wyznaniowych.

Historia

Reformacja i luteranizm w Słupsku

Historia luteranizmu na obszarze Słupska sięga czasów reformacji, kiedy to pojawili się pierwsi protestanccy kaznodzieje. Niestety, ich działalność nie przeszła bez przeszkód, ponieważ byli systematycznie wydalani z miasta przez księcia Bogusława X. Zmiana sytuacji nastąpiła w 1535 roku, kiedy to po publicznej dyspucie z katolikami, luteranizm zyskał status wyznania dominującego w księstwie pomorskim.

W XIX wieku w Kościele ewangelickim zaszły znaczące zmiany organizacyjne. Dostosowano go do nowej rzeczywistości po zjednoczeniu kościołów luterańskiego i reformowanego. Ten proces wywołał opór wśród części wiernych, którzy pozostali przy tradycji luterańskiej. W efekcie, władze pruskie zaczęły prześladować staroluterańskich duchownych. Ksiądz Friedrich Lasius, po zwolnieniu z więzienia, przybył na Pomorze i w Słupsku rozpoczął głoszenie kazań oraz formowanie nowej parafii. Prześladowania trwały aż do 1840 roku, kiedy to nowo koronowany Fryderyk Wilhelm IV ogłosił tolerancję dla luteran, co zostało formalizowane w Koncesji Generalnej w 1845 roku.

Tolerancja religijna

W 1857 roku parafia staroluterańska w Słupsku uzyskała status probostwa, a pierwszym proboszczem został Georg Friedrich Haag, który objął urząd 1 kwietnia tego samego roku. W dniu 11 listopada, z okazji rocznicy chrztu Marcina Lutra, wmurowano kamień węgielny pod budowę kościoła przy ulicy Großer Aucker 40 (obecnie ul. Słowackiego 40). Ponieważ fundusze były ograniczone, na materiałach budowlanych starano się oszczędzać, co skutkowało kilkukrotnymi zawaleniami budynku. Ostatecznie zakończono budowę, a kościół poświęcono 28 sierpnia 1859 roku.

W maju 1862 roku Haag zrezygnował z probostwa i wrócił do rodzinnych stron w Badenii. Pod koniec lat 70. XIX wieku parafia odnotowała rekordową liczbę 718 parafian. Niestety, na początku lat 80. XX wieku Słupsk został dotknięty falą uchodźstwa, skutkującą spadkiem liczby wiernych: podparafie wiejskie straciły około 1/5 wiernych, a miejska 9%. Mimo trudności, w 1899 roku przy ul. Drewnianej 4 powstała długo oczekiwana plebania, która została rozbudowana w 1913 roku.

W parafii działały różne zgromadzenia religijne. W 1898 roku próbowano stworzyć koło młodzieżowe, choć bezskutecznie. Jednak dynamikę miał zespół kościelny, stowarzyszenie mężczyzn i kobiet oraz związek młodych kobiet, który z biegiem czasu przekształcił się w związek młodzieży. W 1937 roku, w 75. rocznicę budowy kościoła, przeprowadzono jego remont, podczas którego ufundowano nowy ołtarz z drewna dębowego, przedstawiający baranka z chorągwią Kościoła. W tym samym roku proboszczem został Albrecht Stolle, który od 1942 roku równocześnie pełnił funkcję administracyjną w Słupsku. Ostatnie nabożeństwo miało miejsce w Boże Narodzenie 1944 roku, a po tym wydarzeniu Stolle został wysłany na front, a parafia formalnie rozwiązana wskutek przesiedleń i uchodźstwa.

Po II wojnie światowej

Przed końcem II wojny światowej w Słupsku istniało 9 parafii Kościoła Ewangelicko-Unijnego oraz 3 parafie staroluterańskie. W momencie, gdy Rosjanie wkroczyli do miasta, struktury Kościoła ewangelickiego uległy zniszczeniu. Zajęto obiekty sakralne, a wielu duchownych opuściło miasto. Odnowienie Kościoła luterańskiego na terenach słupskich rozpoczęło się w 1947 roku, gdy przybyli duchowni polskiego Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego. Z inicjatywy dra Jana Posmykiewicza powstał polskojęzyczny zbór, który skupiał około 800 wiernych, wśród nich przesiedleńców z Suwałk, Warszawy i Kresów. Nabożeństwom przewodniczył ks. Edward Dietz z Sopotu, a po jego przejściu na emeryturę parafią kierowali ks. Michał Warczyński, ks. Tadeusz Raszyk oraz ks. Paweł Badura. Utworzono także filiały w Bytowie, Lęborku i Koszalinie.

W 1997 roku wprowadzono istotne zmiany w organizacji Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Pomorzu, przekształcając dotychczasowe dwie parafie językowe (polską i niemiecką) w dwie terytorialne w Słupsku i Koszalinie. Proboszczem-administratorem obu parafii został ks. Mirosław Sikora, aktualnie sprawujący ten urząd. Lata 2002–2005 to okres posługi ks. Marcina Makuli, a od 2005 roku na tym stanowisku znajduje się ks. Wojciech Froehlich. W wyniku nabrania tempa prac remontowych, 29 lipca 2007 roku zakończono instalację nowych organów w kościele.

10 kwietnia 2011 roku, w pierwszych powojennych wyborach parafialnych, ks. Wojciech Froehlich został wybrany na proboszcza. 23 czerwca wprowadzenie proboszcza w urząd dokonał ks. bp. Marcin Hintz, biskup diecezji pomorsko-wielkopolskiej, przy asyście ks. Janusza Staszczaka oraz ks. Andrzeja Wójcika.

Kościoły i kaplice

  • Kościół Świętego Krzyża w Słupsku (parafialny), ul. Słowackiego 40,
  • Kaplica ewangelicka w Lęborku (filiał), ul. Wojska Polskiego 47,
  • Kaplica ewangelicka w Gardnie Wielkiej (filiał), ul. Pomorska 2.

Duchowni

Zbór niemieckojęzyczny (niepolski)

W skład zbioru niemieckojęzycznego, który działa w ramach parafii, wchodzą następujące osoby:

  • Herman Tietz,
  • ks. Maksymilian Otto Cybulla,
  • ks. Gustaw Burchart,
  • ks. Eryk Smoleński,
  • ks. Lucjan Feliks Steinhagen,
  • mgr Emil Gatner,
  • ks. Jerzy Krawczyk,
  • ks. Tadeusz Warczyński,
  • ks. Rudolf Mrowiec,
  • ks. Mirosław Sikora.

Parafia Ewangelicko-Augsburska

Wgrupie tej znajdują się duchowni, którzy odgrywają kluczową rolę w strukturze parafii:

  • ks. sen. Edward Dietz,
  • ks. bp Michał Warczyński,
  • ks. Paweł Badura,
  • ks. Mirosław Sikora,
  • ks. mjr Marcin Makula,
  • ks. Wojciech Marcin Froehlich.

Katechetki

Osoby odpowiedzialne za nauczanie dzieci i młodzieży w parafii to:

  • mgr Krystyna Frank-Smoleńska,
  • mgr Anna Krawczyk.

Przypisy

  1. Parafia ewangelicka w Główczycach po 1886 roku, "Informator Parafialny", 6-7-8, s. 19, 06.2022 r., Parafia Ewangelicko-Augsburska w Słupsku
  2. Kaplice przy ul. Długosza 22 i 24, "Informator Parafialny", 4 (234), s. 16-17, 04.2022 r., Parafia Ewangelicko-Augsburska w Słupsku
  3. Kaplice przy ul. Długosza 22 i 24, "Informator Parafialny", 4 (234), s. 17-18, 04.2022 r., Parafia Ewangelicko-Augsburska w Słupsku
  4. Kościół - Teatr Rondo przy ul. Niedziałkowskiego, "Informator Parafialny", 2 (232), s. 16-17, 02.2022 r., Parafia Ewangelicko-Augsburska w Słupsku
  5. Kościół - Teatr Rondo przy ul. Niedziałkowskiego, "Informator Parafialny", 2 (232), s. 17, 02.2022 r., Parafia Ewangelicko-Augsburska w Słupsku
  6. Kościół - Teatr Rondo przy ul. Niedziałkowskiego, "Informator Parafialny", 2 (232), s. 18, 02.2022 r., Parafia Ewangelicko-Augsburska w Słupsku
  7. Informacje statystyczne 2021. „Informator parafialny Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Słupsku”. 2 (232), s. 20, 02.2022 r., Parafia Ewangelicko-Augsburska w Słupsku
  8. Biskup Marcin Makula, "Informator Parafialny", 6 (225), s. 16-21, 06.2021 r., Parafia Ewangelicko-Augsburska w Słupsku
  9. Ksiądz Paweł Badura, "Informator Parafialny", 4 (223), s. 12-17, 04.2021 r., Parafia Ewangelicko-Augsburska w Słupsku
  10. Biskup Michał Warczyński, "Informator Parafialny", 3 (222), s. 8-13, 03.2021 r., Parafia Ewangelicko-Augsburska w Słupsku
  11. Ks. Rudolf Mrowiec, "Informator Parafialny", 2 (221), s. 7-14, 02.2021 r., Parafia Ewangelicko-Augsburska w Słupsku
  12. Ks. Tadeusz Warczyński, "Informator Parafialny", 1 (220), s. 7-9, 01.2021 r., Parafia Ewangelicko-Augsburska w Słupsku
  13. Ks. Jerzy Krawczyk, "Informator Parafialny", 12 (219), s. 7-12, 12.2020 r., Parafia Ewangelicko-Augsburska w Słupsku
  14. Jan J. Wild, "Tu jest Królestwo Boże" - dzieje parafii luterańskiej w Gardnie Wielkiej, "Przegląd Ewangelicki", 3-4, s. 73-63, 2007 r., Wydawnictwo "Augustana"
  15. Jan J. Wild, Ewangelicy... : praca zbiorowa, Słupsk: Parafia Ewangelicko-Augsburska św. Krzyża, 2007 r., ISBN 978-83-926018-0-7
  16. Jarosław J. Kłaczkow, Polski protestantyzm w czasach nazizmu i komunizmu : zbiór studiów, Toruń: Wydawn. Adam Marszałek, 2009 r., ISBN 978-83-7611-361-6
  17. Jan J. Wild, Kościół ewangelicki świętego Krzyża = Evangelical Church of Saint Cross, Słupsk: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami. Oddział, 2000 r., ISBN 83-910038-3-3
  18. Jan J. Wild, Bożena B. Wocial-Stefańska, Ewangelicyzm na Pomorzu : praca zbiorowa, Słupsk: Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział, 2001 r., ISBN 83-914835-0-9

Oceń: Parafia Ewangelicko-Augsburska Świętego Krzyża w Słupsku

★★★★★
Średnia ocena:4.61 Liczba ocen:16