Werner Karl Oskar Ventzki, który przyszedł na świat 19 lipca 1906 roku w Słupsku, a zmarł 10 sierpnia 2004 roku w Detmold, to postać wyrazista na tle niemieckiej polityki oraz administracji.
Był on nie tylko politykiem, ale także urzędnikiem rządowym, który zyskał szczególną rozpoznawalność jako nadburmistrz okupowanej Łodzi, która wówczas nosiła niemiecką nazwę Litzmannstadt.
Życiorys
Werner Ventzki był synem Oskara, pruskiego urzędnika, który przyszedł na świat w 1873 roku w Poznaniu. W okresie swojej młodości, gdy uczęszczał do gimnazjum, przyłączył się do Związku Młodzieży Wielkich Niemiec, organizacji o charakterze narodowym. Po pomyślnym zdaniu matury, rozpoczął naukę w zakresie prawa na uniwersytetach w Greifswaldzie, Królewcu oraz Heidelbergu. W trakcie swoich studiów miał okazję osobiście spotkać Adolfa Hitlera, stając się jego zwolennikiem. Został członkiem Niemieckiego Związku Studentów, a w 1930 roku zdał państwowy egzamin prawniczy. Zaledwie rok później przystąpił do NSDAP.
II wojna światowa
W dniu 15 września 1939 roku, Werner Ventzki objął stanowisko gauamstleitera Warthegau w Poznaniu, stając się jednym z bliskich współpracowników Artura Greisera. Jego działalność obejmowała m.in. koordynację masowych wysiedleń ludności polskiej z Wielkopolski w latach 1939-1941. Dnia 8 maja 1941 roku został mianowany nadburmistrzem Łodzi (Litzmannstadt), a swoje obowiązki sprawował aż do 1 lipca 1943 roku. W tym czasie odpowiadał za wysiedlenia Polaków oraz Żydów z rejencji łódzkiej. Ponadto, brał udział w likwidacji getta łódzkiego oraz deportował mieszkańców do obozu Kulmhof w Chełmnie. W 1942 roku wstąpił do SS, gdzie pełnił funkcję Unterscharführera. Od 1943 roku służył w Waffen-SS i został odznaczony złotą odznaką NSDAP przez Adolfa Hitlera.
Okres powojenny
Po wojnie, od 1947 roku, nazwisko Wernera Ventzkiego znalazło się na liście zbrodniarzy wojennych. Po zakończeniu konfliktu, angażował się w działalność Związku Wypędzonych, a od 1953 roku piastował funkcję przedstawiciela Związkowego Ministerstwa ds. Wypędzonych, Uchodźców i Ofiar Wojny w Berlinie. Wkrótce potem objął stanowisko starszego radcy rządu w Bonn. W 1960 roku postępowanie prokuratorskie dotyczące jego przeszłości zostało zawieszone. Do 1969 roku zasiadał na stanowisku dyrektora w Ministerstwie do Spraw Przesiedleńców w Niemczech Zachodnich. W 1970 roku GKBZHwP przekazała rządowi w Bonn dokumenty potwierdzające zbrodniczą działalność Ventzkiego podczas jego rządów w okupowanej Polsce.
Odniesienia w kulturze
W 2009 roku, Piotr Szalsza zrealizował interesujący projekt pod nazwą „Europejskie wspomnienia”, który zaowocował dokumentem filmowym stworzonym we współpracy austriacko-polskiej. Tytuł tego filmu to „Ventzki. Dzieci sprawców, dzieci ofiar”. Produkcja ta potrafi w sensowny sposób uchwycić proces odkrywania skomplikowanej przeszłości nazistowskiej przez syna Jensa-Jürgena Ventzkiego, który postanowił stawić czoła trudnym wspomnieniom związanym z życiem swojego ojca.
W 2012 roku rynek wydawniczy w Polsce wzbogacił się o książkę napisaną przez Jensa-Jürgena, zatytułowaną „Cień ojca” (oryg. niem. Seine Schatten, meine Bilder). Publikacja ta jest osobistym rozliczeniem z relacją, jaką autor miał z ojcem, eksplorując jednocześnie skomplikowaną historię jako „dziecko nazisty”.
Przypisy
- Anna Gronczewska, Niemiec, który w czasie II wojny światowej rządził Łodzią; [w:] „Polska. Dziennik Łódzki”, 28.07.2017 r., s. 10–11.
- Henryka Wach-Malicka, „Jens-Jürgen Ventzki: Jestem dzieckiem nazisty”, Dziennik Zachodni, 21.11.2010 r.
- Jens-Jürgen Ventzki, Cień ojca, tłum. Marcin Barcz; Warszawa 2012 r., PWN. ISBN 978-83-01-16877-3.
- Joanna Leszczyńska, W moim sercu jest dwóch ojców; [w:] „Kocham Łódź” (dod. do „Polska. Dziennik Łódzki”), 16.03.2012 r., nr 173, s. 10.
- Ventzki. Dzieci sprawców, dzieci ofiar. centrumdialogu.com. [zarchiwizowane z tego adresu 23.09.2015 r.]
- Klee 2005 r., s. 639.
- Gronczewska 2014 r., s. 6–9.
- a b Józef Witkowski, „Hitlerowski Obóz Koncentracyjny dla małoletnich w Łodzi”, Ossolineum, Wrocław 1975 r.
Pozostali ludzie w kategorii "Polityka i administracja":
Jolanta Szczypińska | Andrzej Jamrozek | Andrzej Gąsiorowski (samorządowiec) | Wilhelm Fließbach | Danuta Olejniczak | Jarosław Gromadzki | Tomasz Szatkowski | Zbigniew Konwiński | Waldemar Jędryka | Tom Malinowski | Henryk Grządzielski | Heinrich von Stephan | Dariusz Szymczycha | Przemysław Gosiewski | Marek Balicki | Ryszard Bogusz (polityk) | Magdalena Adamowicz | Irena Tatarzyńska | Piotr Müller | Marek PolOceń: Werner Ventzki