UWAGA! Dołącz do nowej grupy Słupsk - Ogłoszenia | Sprzedam | Kupię | Zamienię | Praca

Andrzej Stech

Kultura i sztuka

Andrzej Stech, urodzony 9 września 1635 roku w Słupsku, był wybitnym artystą malarzem oraz rysownikiem, który dorastał w okresie baroku.

Jego działalność artystyczna miała miejsce głównie w Gdańsku, gdzie zyskał renomę i uznanie wśród współczesnych sobie twórców.

Artysta zmarł 12 stycznia 1697 roku w tym samym mieście, pozostawiając po sobie bogaty dorobek artystyczny, który do dziś fascynuje miłośników sztuki.

Życie

Andrzej Stech był uznawanym malarzem, synem Heinricha Stecha, który był także artystą i pochodził z Lubeki. W 1636 roku przybył do Gdańska razem z rodziną, co było istotnym momentem w jego życiu artystycznym. To właśnie tam zapewne rozpoczął swoje kształcenie, prawdopodobnie ucząc się pod okiem swojego ojca. W późniejszym okresie, od 1653 roku, kontynuował naukę pod okiem swojego teścia, Adolfa Boya (1612–1683).

W 1658 roku Andrzej poślubił córkę swego mistrza, która była również wdową po znanym malarzu Auguście Ranischu. Po jej przedwczesnej śmierci, jeszcze raz wstąpił w związek małżeński, tym razem z Adelgundą, mającą za ojca Nikiasza Wulfa. Z pierwszego małżeństwa miał pięcioro dzieci, natomiast z drugiego czworo.

W 1662 roku został uznany za mistrza cechowego, co podkreśla jego osiągnięcia artystyczne, a wśród jego prac wyróżniają się obrazy Powołanie św. Andrzeja oraz Krezus rzucający się w płomienie. W 1667 roku Stech uzyskał gdańskie obywatelstwo, co otworzyło przed nim nowe możliwości zawodowe. Już w 1673 roku zdobył tytuł ławnika, a od 1677 roku współpracował z królem Janem III Sobieskim.

Co ciekawe, jego rodzinna tradycja artystyczna nie kończyła się na nim, ponieważ jego brat także był malarzem, co sugeruje, że talenty artystyczne były w rodzinie Stechów dziedziczone.

Twórczość

Andrzej Stech był artystą o szerokim zakresie tematycznym i stylistycznym, który tworzył dzieła obejmujące malarstwo religijne, portrety, martwe natury, a także sceny alegoryczne oraz historyczne. Zlecenia od władz Gdańska często dotyczyły portretów oraz projektów gobelinów do Dworu Artusa. Jego obrazy religijne zdobiły miejskie świątynie protestanckie oraz kościoły katolickie, znajdując się w Gdańsku, Oliwie i Pelplinie.

Wiele z jego prac powstało na zamówienie króla Jana III Sobieskiego, do których zaliczają się m.in. malowidła sufitowe w Pałacu w Wilanowie, które niestety nie zachowały się do naszych czasów. Jako portrecista Stech umiejętnie łączył wpływy malarzy niderlandzkich z tradycją, którą zapoczątkował Daniel Schultz. W jego twórczości zestawiano wzorce europejskie, w szczególności flamandzkie, pod wpływem malarstwa Petera Paula Rubensa.

W latach 1689–1696, współpracując z uczniami, artysta stworzył zespół piętnastu obrazów dla klasztoru cystersów w Pelplinie. Za jeden z jego najznamienitszych obrazów uznaje się Fundację klasztoru w Pogódkach z 1675 roku, w której ukazuje on ważne wydarzenie historyczne z 1258 roku. Przedstawione w nim stroje oraz architektura nawiązują do współczesnych i odzwierciedlają wnętrze kościoła w Pelplinie.

Stech odznaczał się europejskim uznaniem, które zdobył jako ilustrator naukowych dzieł Jana Heweliusza, dla którego wykonał 30 rysunków do Machineae coelestis, a także przyrodnika Jakuba Breyna, ilustrując 37 rysunkami kwiaty do Icones exoticarum plantarum.

Wybrane dzieła

Andrzej Stech to artysta, którego prace mają istotne znaczenie w polskiej sztuce barokowej. Oto lista niektórych z jego najważniejszych dzieł:

  • Martwa natura z wiewiórką – 1658, olej na płótnie, 90 x 122 cm, Galeria Sztuki Dawnej, Muzeum Narodowe, Gdańsk,
  • Portret Piotra Fabri – ok. 1663, olej na płótnie, 114 x 84 cm, Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego, Gdańsk,
  • Portret mężczyzny z dwoma kwiatami – ok. 1666, olej na płótnie, 84 x 75 cm, Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego, Gdańsk,
  • Powołanie św. Macieja Apostoła – 1670, olej na płótnie, 238 x 128 cm, Katedra w Pelplinie,
  • Chrystus w drodze do Emaus – 1670, olej na płótnie, 47 x 112 cm, Katedra w Pelplinie,
  • Portret Jana Heina – ok. 1670, olej na płótnie, 95 x 72 cm, własność prywatna, Połczyn,
  • Spacer za murami Gdańska – ok. 1670, olej na płótnie, 86,2 x 113 cm, Herzog Anton Ulrich-Museum, Brunszwik,
  • Św. Róża z Limy – 1671, olej na blasze miedzianej, 152 x 105 cm, Kościół św. Mikołaja w Gdańsku,
  • Św. Różą z Jezusem – 1671, olej na blasze miedzianej, 0,50 x 0,50 cm, Kościół św. Mikołaja w Gdańsku,
  • Męczeństwo św. Andrzeja – 1672, olej na płótnie, 232 x 139 cm, Katedra w Pelplinie,
  • Chrzest dworzanina etiopskiego – 1672, olej na płótnie, 300 x 145 cm, Katedra w Pelplinie,
  • Bitwa pod Chocimiem – (1674-79), olej na płótnie, 550 x 675 cm, Lwowska Galeria Sztuki, Lwów,
  • Wyznanie wiary św. Maurycego – 1674, olej na płótnie, 213 x 135 cm, Katedra w Pelplinie,
  • Darowanie cystersom Pogódek przez Sambora II – 1675, olej na płótnie, 189 x 294 cm, Katedra w Pelplinie,
  • Autoportret – ok. 1675, olej na desce, 65 x 51 cm (owal), Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego, Gdańsk,
  • Portret mężczyzny – ok. 1675, olej na desce, 98 x 71 cm, Muzeum Narodowe w Poznaniu,
  • Portret imaginacyjny księcia Sambora II – 1676, olej na płótnie, 300 x 200 cm, Katedra w Pelplinie,
  • Portret imaginacyjny księcia Mestwina I – 1676, olej na płótnie, 300 x 200 cm, Katedra w Pelplinie,
  • Portret Jan Heweliusza – 1677-79, olej na płótnie, 125 x 102 cm, Bodleian Library, Oksford,
  • Portret Jana Gabriela Schmiedta – 1678, olej na płótnie, 79 x 64 cm, Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego, Gdańsk,
  • Martwa natura kwiatowa – ok. 1678, olej na płótnie, 63 x 46 cm, Stadtlische Kunstsammlungen, Augsburg,
  • Portret młodzieńca z medalem – 1678-80, olej na płótnie, 78 x 52,5 cm, Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego, Gdańsk,
  • Portret Henryka Schwarzwaldta – 1682, olej na płótnie, 127 x 93 cm, Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego, Gdańsk,
  • Płaczący filozof (Heraklit) – 1682-85, olej na płótnie, 92 x 76,5 cm, Biblioteka Gdańska PAN,
  • Śmiejący się filozof (Demokryt) – 1682-85, olej na płótnie, 92 x 76,5 cm, Biblioteka Gdańska PAN,
  • Portret Idziego Straucha – ok. 1682, olej na papierze, 21 x 17,5 cm, Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego, Gdańsk,
  • Maria i św. Bernard jako orędownicy konwentu oliwskiego – 1686, olej na płótnie, 500 x 180 cm, Bazylika archikatedralna w Gdańsku-Oliwie,
  • Portret Gabriela Fryderyka Engelcke – 1686, olej na płótnie, 127 x 102 cm, Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego, Gdańsk,
  • Wizja Ezechiela – 1688-90, obraz na gwaszu, 0,70 x 120 cm, Kościół św. Katarzyny w Gdańsku,
  • Ukrzyżowanie – 1690, olej na płótnie, 173 x 132 cm, Katedra w Pelplinie,
  • Wojownik rzymski – 1690, olej na płótnie, 286 x 117 cm, Galeria Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego, Gdańsk,
  • Ukrzyżowanie – 1696, olej na płótnie, Plebania Bazyliki konkatedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gdańsku,
  • Portret Jakuba Grunwaldta – 1696-97, olej na płótnie, 79,5 x 62 cm, Muzeum Historyczne Miasta Gdańska.

Przypisy

  1. Niektórzy badacze twierdzą, że nie jest to obraz Stecha, lecz autorska replika portretu astronoma pędzla Daniela Schultza.
  2. Inne formy nazwiska: Stecher, Stechgen, Steh, Steg, Steke, Stoh, Stohn, Oteke.

Oceń: Andrzej Stech

★★★★★
Średnia ocena:4.83 Liczba ocen:6