Eduard Engel

---

Życiorys

Eduard Engel urodził się w rodzinie o korzeniach niemiecko-żydowskich. W młodości uczęszczał do podstawowej szkoły w Słupsku, a później kontynuował naukę w lokalnym gimnazjum. Jego edukacja postępowała w kierunku indoeuropeistyki, filologii klasycznej oraz romanistyki, które studiował w Berlinie. W 1874 roku obronił pracę doktorską na temat składni języka starofrancuskiego w Rostocku, co było znaczącym osiągnięciem, gdyż dysertacja ta została napisana w języku łacińskim.

Przez długi czas Engel pracował jako stenograf w Reichstagu, co świadczy o jego dużych umiejętnościach oraz wszechstronnych zainteresowaniach. Jego działalność obejmowała także reformy w dziedzinie kolejnictwa, gdzie przyczynił się do różnych innowacji. Dodatkowo, jego inicjatywy doprowadziły do wprowadzenia w Niemczech czasu letniego podczas I wojny światowej, co jest dowodem na jego wpływ na politykę i życie społeczne.

W 1931 roku, z powodu swoich osiągnięć, Engel został uhonorowany tytułem członka honorowego Niemieckiego Stowarzyszenia Językowego (Deutscher Sprachverein). Niestety, w latach trzydziestych spotkały go tragiczne konsekwencje swojej przynależności etnicznej – w wyniku działań nazistów, otrzymał zakaz publikacji i nie wolno mu było wspominać o swoich pracach. Zmarł w niesprzyjających okolicznościach, w biedzie i zapomnieniu.

Twórczość

Eduard Engel to postać, która odegrała istotną rolę w historii niemieckiej literatury i językoznawstwa. Był autorem wielu cennych monografii dotyczących historii literatury angielskiej, francuskiej oraz twórczości Goethego. Jego monumentalna praca, dwutomowa historia literatury niemieckiej, po raz pierwszy opublikowana w 1906 roku, doczekała się aż 38 edycji w 1929 roku.

Oprócz literatury, Engel pisał także nowele oraz teksty o tematyce historycznej. Jego praca dotycząca stylistyki, zatytułowana „Deutsche Stilkunst”, która ukazała się w 1911 roku, zdobyła ogromne uznanie, osiągając do 1922 roku 30 wydań. W latach 1879–1883 pełnił funkcję redaktora naczelnego słynnego czasopisma literackiego, które poświęcone było literaturze światowej oraz niemieckiej, gdzie wspierał młodych twórców.

Engel był jednym z czołowych purystów językowych w Niemczech, pisząc obszernie o wyrazach obcych w języku niemieckim oraz o potrzeby ich eliminacji. Jego prace obejmowały m.in. słownik zniemczający, w którym proponowane były rodzime odpowiedniki dla obcych wyrazów, oraz nietypowy słownik odwrócony, w którym rodzime wyrazy pełniły rolę haseł, a obce były ich ekwiwalentami. W dziele „Deutsche Sprachschöpfer” opublikował swoje myśli na temat zagrożeń dla tożsamości języka i narodu niemieckiego przez wyrazy obce.

Jego krytyka kierowała się również ku pisarzom i uczonym niemieckim, którzy według Engela zbyt intensywnie korzystali z obcych wyrazów, co prowadziło do degeneracji języka niemieckiego. Uważał, że humanistyka niemiecka posługuje się językiem, który jest niedoskonały i zniekształcony, co utrudnia odpowiednie formułowanie myśli.

Mimo uznania Edouarda Engela w dziedzinie opisu języka i literatury, jego poglądy na temat obcych wyrazów klejonych w dość skrajny i szowinistyczny sposób budzą wiele kontrowersji. Engel pozostaje postacią znaczącą dla niemieckiej kultury, ale także symbolem niemieckiego patriotyzmu przeplatającego się z nacjonalizmem. Warto również zauważyć, że był ofiarą antysemityzmu, który miał swoje źródła w Niemczech lat 30. XX wieku.

---

Oceń: Eduard Engel

---